کوه صفه ، آشنایی با کوه صفه اصفهان

 کوه صفه نام کوهی است از سلسله جبال زاگرس در منتها الیه جنوب جغرافیایی اصفهان که از شمال به جاده كمربندی از غرب به كوههای تخت رستم و دره خان از شرق به شهرك ها و مجتمع های مسكونی و از جنوب به اراضی باز و خط آهن منتهی می شود. مجموعه ارتفاعات كوه صفه با بلندترين نقطه ارتفاع ۲۲۵۷ متر در جنوب غربی اصفهان واقع است .

در دامنه كوه صفه ، چشمه‌ای به نام «چشمة درويش» و دويست متر بالاتر از آن «چشمة گل زرد» قرار دارد. بالاتر از اين محل، با عبور از چند پيچ و خم، قله كوه نمودار می‌شود. در سمت چپ كوه يك سلسله تپه‌های كوچك و بزرگ به نام هزار دره قرار گرفته كه جاده شيراز از وسط آن می‌گذرد. اين تپه‌ها دارای خاك سرخ است كه جهت زينت و رنگ‌آميزی عمارات به كار می‌رود. بعد از اين تپه‌ها به طرف شرق، كوههای كلاه قاضی قرار دارد. در سمت غرب كوه صفه نيز شاه كوه قرار گرفته و پس از آن بلوك لنجان آغاز می‌گردد. در دامنه‌های مرتفع كوه صفه، قلعه‌هايی وجود داشته كه ديواره آنها عموماً‌ از سنگ و بسيار مستحكم بوده، و از آنها برای دفاع استفاده می‌شده است. مهمترين آنها به نام قلعه ديو معروف بوده كه ويرانه‌های آن هنوز باقی است. در مغرب دامنه كوه صفه، عمارت قلعه مانند ديگری وجود داشته كه با خشتهای بزرگ به اضلاع نيم متر ساخته شده و به نام تخت رستم معروف بوده است. زيرا بنابر باورهای مردم، جنگ اسكندر و دارا در آنجا اتفاق افتاده است. اما برخی صاحب‌نظران آن را آتشگاه می‌دانند. قله كوه صفه از سطح زمين ۵۹۰ متر ارتفاع دارد.

در کمرگاه این کوه چشمه‌ای وجود دارد که خاچیک نامیده می‌شود. گفته می‌شود که خاچیک نام فردی ارمنی است که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در نزدیک چشمه در دامنه کوه دکه‌ای داشته‌است و مواد خوراکی و غیره به کوهنوردان می‌فروخته‌است. کوه صفه از محل چشمه خاچیک که سنگ کوه از خاک جدا گشته و دامنه کوه می‌باشد آغاز می‌گردد و در انتها به فضای سنگی مسطحی (صفه) ختم می‌گردد و کوه نیز از همین روی صفه نامیده شده است.

با توجه به زمینه تاریخی اصفهان و برخی شواهد عینی احتمال بسیاری می‌باشد که کوه صفه از زمانهای خیلی دور به عنوان پایگاه و پناهگاه مورد استفاده مردم بوده است و شیوه ساخت و معماری قلعه کوه صفه به سایر قلعه‌های دوران ساسانی شباهت دارد.

فضای سبز كوه صفه كه در حال حاضر عرصه ای به مساحت ۱۰۰ هكتار را تبديل به منظره ای سبز كرده است در قسمتهای دامنه كوه قرار دارد و به عنوان پارك كوهستانی و بخشهايی از آن شكل پارك جنگلی دارد روزانه پذيرای جمع كثيری از طبيعت دوستان و گردشگران است . انواعِ گیاهان خودرو و فصلی در صفه می‌روید. از میانِ درختچه ها نیز می‌توان به انجیر وحشی و بادام وحشی اشاره کرد که با تراکم اندک در گوشه و کنار کوه و بر روی و میانِ صخره‌ها روییده‌اند.

شهرداری اصفهان به جهت سرسبز نمودن پارک به کاشت و نگهداری انواعِ گلهای فصلی، کاشت چمن و درختان و درختچه‌های دائمی در پارک اقدام کرده است و چند سالی است که فضای سبز دامنه این کوه را گسترش داده است.

امکانات گردشگری :

کوه صفه یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان است و صبح روزهای جمعه میزبان خیل عظیمی از دوستداران طبیعت و مخصوصاً جوانان می‌باشد. همچنین منظره شهر اصفهان از دامنه و بالای این کوه بسیار دیدنی است. تنگهٔ گردنه باد نیز از جاذبه‌های طبیعی این منطقه است. سالن بولینگ با مساحت حدود ۱۰۰۰ متر مربع، باغ وحش، شهربازی و غارها و چشمه‌های مختلف زینتگر این کوه می‌باشد.

از جمله نقاط مشهور در كوه صفه قلعه شاهدژ يا شاه دز می باشد كه به قلعه ديو نيز معروف است و به عنوان هسته مركزي پارك كوهستانی صفه است و چشمه هاي موجود از جمله چشمه پاچنار و خاجيك به عنوان قلب تپنده اين مجموعه اند كه با وجود درختان كهنسال همچون نگينی زيبا می درخشد.

تله کابین صفه :

تله کابین صفه از جاذبه‌های گردشگری پارک صفه و در دو خط می‌باشد. ایستگاه اول آن در پارکینگ تله کابین قرار دارد و مسافران را تا ایستگاه گردنه باد بالا می‌برد.

آبشار مصنوعی :

برای زیباسازی بیشترِ فضای پارک، یک آبشار مصنوعی در دل کوه جاسازی شده است. آب بیرون ریخته شده از آن پس از طی حدود یکصد متر در حوضچه‌ای جمع‌آوری می‌شود.

سالن بولینگ :

سالنِ بولینگ با مساحت حدود ۱۰۰۰ متر مربع در ۱۰ خط برای استفادهٔ شهرواندان آماده شده است. این سالن در طبقهٔ زیرین ایستگاه تله کابین قرار دارد.

باغ وحش :

باغ وحش صفه با نگهداری از چندین حیوان برای بازدید مردم بصورت روزانه به فعالیت مشغول است.

کوهنوردی در صفه :

یکی از ویژگیهای مهم کوهستان صفه وجود صخره‌های عظیم و بلند در نقاط مختلف آن است که از نظر کوهنوردی تخصصی و آموزش سنگ نوردی ، امکان بسیار خوبی برای گسترش ورزش کوهنوردی در منطقه اصفهان به وجود آورده است. در سالهای اخیر با تبدیل کافه خاچیک به پناهگاه و پایگاه کوهنوردی و اصلاح مسیرهای دشوار، خدمات مربوط به فعالیتهای کوهنوردی بهبود نسبی پیدا کرده است.

غارها در صفه :

کوه صفه بیش از ۱۴  غار کوچک و بزرگ را در خود دارد. از جمله:

غار کسری: این غار در کنار دستگاه توربین بادی در گردنه باد قرار دارد.

غار انجیر: در جبههٔ غربی کوه صفه قرار دارد.

غار قنبر: در جبههٔ شرقیِ کوه و در بالای  چشمه خاچیک قرار دارد. از مسیرِ این غار و دیوارهٔ زیرین آن معمولاً برای آموزش صخره نوردی به مبتدیان استفاده می‌شود.

غار هفت چشمه: در جبههٔ جنوبیِ کوه و در کنارِ مجموعه‌ای از چند چشمه قرار دارد. برای دسترسی به این مجموعه نیز یک جادهٔ اختصاصی بوسیلهٔ شهرداری اصفهان ایجاد شده است.

پل رنگین کمانی در جبههٔ غربی:

این پل سنگی در پشت کوه صفه و در جبههٔ غربی کوه قرار دارد.

قله ها :

این کوه دارای دو قله می‌باشد. قلهٔ جنوبی چند متر بلند تر از قلهٔ شمالی است اما قلهٔ شمالی، منظره‌ای بهتر و گسترده‌تر از شهر را به بیننده می‌دهد. برای صعود به قله در کل، چهار مسیر وجود دارد. بر روی قله‌ها چند دکل مخابراتی با کاربری نامعلوم نیز قرار داده شده است.